Κάταγμα

Είναι η διακοπή της συνοχής ιστού, δηλ. το ράγισμα ή σπάσιμο αυτού σαν επακόλουθο ενός τραυματισμού.
Στην περίπτωση που ο τραυματισμός αφορά την εξωτερική συνοχή του δέρματος (ιστούς-δέρμα) μιλάμε για πληγή, στην περίπτωση του οστού για κάταγμα.
Ταξινόμηση των καταγμάτων.
Από άμεσο τραύμα. Η εξωτερική επίδραση (δύναμη) ή το τραύμα προκαλούν άμεση κάκωση στο σημείο του οστού στο οποίο εφαρμόζονται (π.χ. το άμεσο κτύπημα εναντίον κάποιου εμποδίου).
Από έμμεσο τραύμα. Η εξωτερική επίδραση ή το τραύμα προκαλούν τη βλάβη σε κάποια απόσταση από το σημείο που εφαρμόζονται (π.χ όταν πέφτουμε και στηριζόμαστε στην παλάμη, μπορεί να προκληθεί κάταγμα στο ύψος του αγκώνα) Συμβαίνουν πιο συχνά στο σκι, φτάνει να θυμηθούμε το κλασικό κάταγμα από περιστροφή ή "σπειροειδές σχίσμα" της κνήμης (η γραμμή κατάγματος έχει μια σπειροειδή κατεύθυνση). Σ' αυτή την περίπτωση το σώμα μας περιστρέφεται, το πέλμα από την αντίσταση του εδάφους δεν μπορεί να το ακολουθήσει στην κίνησή του και έτσι, ενώ το κάτω άκρο της κνήμης είναι σταθερό, το άνω υπόκειται σε δυνάμεις και τείνει να περιστραφεί γύρω από αυτή.
Σ' αυτή την περίπτωση έχουμε περιστροφή του οστού και προκαλείται κάταγμα.
Κλειστό (τυφλό). Δεν υπάρχει βλάβη των μαλακών μερών (δέρμα, μυς) που περιβάλλουν το οστό που υπέστη κάταγμα.
Εκτεθειμένο. Συνοδεύεται από βλάβες των μαλακών μερών και υπάρχει επικοινωνία με το εξωτερικό του σώματος. Το οστό είναι ορατό. Γι' αυτό υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για μόλυνση. (Για πρόληψη ή προφύλαξη κάθε εκτεθειμένου κατάγματος, συνιστάται η λήψη αντιβιοτικών, σαν να έχει γίνει μόλυνση).
Απλό κάταγμα. Το οστό σπάει μόνο σε κομμάτια.
Θρυμματισμός (πολλαπλό κάταγμα). Τα κομμάτια είναι πάνω από δύο. Μπορούμε να έχουμε και θρυμματισμό του οστού στην περιοχή του τραύματος.
Πλήρες κάταγμα. Η γραμμή του κατάγματος βλάπτει όλο τον ιστό σε όλο του το πάχος (ολικό σπάσιμο).
Μερικό κάταγμα. Έχουμε ράγισμα του οστού, η κάκωση αφορά ένα μέρος του πάχους του.
Με μετακίνηση. Τα οστά που υπέστησαν κατάγματα μετακινούνται (π.χ. το ένα τμήμα του οστού που υπέστη κάταγμα τοποθετείται πάνω στο άλλο).
Περιπλοκή οστών. Σ' αυτό το είδος του κατάγματος τα τμήματα των οστών περιπλέκονται μεταξύ τους.
Συμπτώματα:
Πόνος πολύ δυνατός, περιορισμένος στη ζώνη του οστού που υπέστη το κάταγμα, δημιουργείται επειδή τα τερματικά νεύρα του πόνου μένουν ακάλυπτα και επειδή παρουσιάζεται αιμάτωμα (συσσώρευση αίματος από τη ζημιά που υπέστησαν οι ιστοί).
Πρήξιμο και εκχύμωση (μελάνιασμα του δέρματος).
Παραμόρφωση. Το μέλος που υπέστη κάταγμα χάνει την κανονική του φόρμα. Τις περισσότερες φορές κονταίνει.
Περιορισμένη κινητικότητα μέχρι απόλυτη ακινησία (π.χ. μια γάμπα που υπέστη κάταγμα δεν μπορεί να στηρίξει το βάρος του σώματος).
Αφύσικες κινήσεις. Είναι δυνατό να έχουμε κινήσεις που είναι αδύνατες σε κανονικές συνθήκες (π.χ. μετά από ένα κάταγμα της γάμπας, με τεντωμένο το άκρο, το πόδι (πέλμα) μπορεί να περιστραφεί γύρω από την κνήμη).
Τρίξιμο. Οι επιφάνειες του κατάγματος όταν κινούνται, τριβόμενες η μια πάνω στην άλλη, παράγουν ένα χαρακτηριστικό θόρυβο ίδιο με εκείνο του τριξίματος. Αυτή η κίνηση πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή μόνο από γιατρό ή από έμπειρο άτομο.

Μερικά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να μην υπάρχουν. Για μια σωστή διάγνωση, αν υπάρχει κάταγμα ή όχι, θα πρέπει να καταφεύγουμε στην ακτινογραφία.
Να μην μετακινήσουμε τον τραυματία πριν ακινητοποιήσουμε το μέλος.
Να μη βγάλουμε τα υποδήματα στην περίπτωση που θα πρέπει να κινήσουμε το μέλος.
Ακινητοποίηση του κατάγματος - πιθανή ανάταξη (μόνο από γιατρό).
Μεταφορά του τραυματία στο νοσοκομείο.
Στην περίπτωση εκτεθειμένου κατάγματος με αιμορραγία: - Να μην αγγίξουμε την πληγή, ούτε να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε στη θέση τους τα οστά που προεξέχουν.
Να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε την αιμορραγία.
Να προστατεύσουμε το τραύμα και το οστό που προεξέχει με αποστειρωμένους επιδέσμους.
Μεταφορά του τραυματία στο νοσοκομείο. Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε το είδος του σοκ από τα συμπτώματα, γιατί ο τραυματίας κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του.